Potrošač sam, želim da znam…
14. mart 2019.
Opet kreće proleće…
20. mart 2019.
Kruščić – Despotovac
U organizaciji agencije „Eurolajn-Pekez“ iz Sombora realizovana je dvodnevna ekskurzija učenika viših razreda.14. i 15.03.2019. Nakon nekoliko sati vožnje, prva destinacija je Smederevska tveđava. Od vodiča smo dobili osnovne infirmacije o gradnji i značaju tvrđave . Tvrđavu je na ušću reke Jezave u Dunav u drugoj četvrtini XV veka (od 1428. godine) podigao despot Srbije Đurađ Branković (1427—1456), po njoj nazvan Smederevac. Tvrđava je po svom tipu klasična vodena ,opkoljena je Dunavom i Jezavom, a sa juga veštačkim šancem koji povezuje dve reke, ravničarsko utvrđenje , a za uzor prilikom gradnje uzet je Carigrad i njegovi bedemi. Prema svojoj površini od 10ha 41a 14m² predstavlja jednu od najvećih tvrđava u Evropi i najveću tog tipa. Turci je zautimaju 1459. godine čime Srbija gubi nezavisnost.
Sledeće mesto koje smo posetili je etno selo „Moravski konaci“ koje se nalazi na samom izlazu iz Velike Plane. Naselje se sastoji od autohtonih starih kuća. U okviru naselja je jezero sa 9 ostrva, svojevrstan izližbeni prostor starog nameštaja i pokućstva, pešačke staze gde su učenici uživali u šetnji u prirodi.
Zatim stižemo do manastira Koporin koji je kod Velike Plane gde nam je monahinja ispričala istoriju manastira . To je pravoslavni manastir sa crkvom Svetog Stefana koji pripada Eparhiji braničevskoj Srpske pravoslavne crkve. Manastirska crkva podignuta je za vreme vladavine despota Stefana (1389–1427) uz čiji portret je sačuvan natpis sa titulom despota koju je Stefan Lazarević stekao posle bitke kod Angore 1402. godine. O ktitoru kao i o vremenu podizanja hrama nema podataka. Bila je u ruševnom stanju do 1880. godine kada je počela prva obnova i dozidana joj je priprata. Kasnih pedesetih i tokom šezdesetih godina 20. veka rađena je konzervacija arhitekture i živopisa.
Obišli smo Prirodnjački centar Srbije u Svilajncu koji predstavlja spoj nauke, obrazovanja, zabave i turizma na jednom mestu. Takav koncept čini ga jedinstvenim u ovom delu Evrope. Otvoren je 29. juna 2015. godine.Atraktivnost Prirodnjačkog centra Srbije ogleda se u jedinstvu velikog izložbenog (muzejskog) prostora i zabavnog dino-parka na otvorenom. Muzejski deo Prirodnjačkog centra nismo mogli da obiđemo pošto je u toku bila promena postavki. Najveći deo Dino parka zauzima jedinstvena postavka dinosaurusa u njihovim živim oblicima i autentičnom okruženju. U parku se nalazi preko 20 replika različitih vrsta dinosaurusa, od kojih je najveća replika Diplodokusa visoka 11, a dugačka 20 metara.
Sledeća destinacija je kuća Stevana Sinđelića koja se nalazi u selu Grabovac u opštini Svilajnac. Kao tipična građevina moravskog tipa kakve su podizane krajem 18. i početak 19. veka, svoje postojanje vezuje za ime Stevana Sinđelića (1770—1809), rasinskog vojvode i srpskog vojskovođe iz Prvog srpskog ustanka. Pored istorijskog značaja to je redak primerak sačuvanog narodnog graditeljstva pa je važno kulturno dobro.
U popodnevnim časovima stižemo u Despotovac , mesto koje se prvi put pominje 1381. godine kao selo Vojnik u povelji kneza Lazara.Za vreme turske vladavine ovo selo je nekoliko puta raseljavano i naseljavano da bi tek 1882. godine ukazom kralja Milana Obrenovića dobilo ime u čast despota Stefana Lazarevića . Smeštaj je u restoranu sa konačištem „TLS Compani“. Posle rasporeda učenika po sobama organizovana je večera, zarim šetnja gradom , zabava u diskoteci do ponoći a zatim druženje u prostorijama objekta.
Sledeći dan je počeo doručkom oko 7 i 30. Nakon doručka, pakovanja i smeštanja stvari u autobus krenuli smo put Resavske pećine.
To je zaštićeni spomenik prirode i svrstava se u zaštićeno područje prve kategorije ,prirodna dobra nacionalnog značaja. Resavska (Divljakovačka) pećina je na 20 km od Despotovca, u krečnjačkom brdu Babina Glava, na obodu kraškog polja Divljakovac, kod sela Jelovac. Spada među najveće i najlepše pećine u Srbiji. Duga je 4,5 km. Svi delovi pećine, osim Ulazne dvorane, bogati su kristalnom kalcitnom ornametikom. Zastupljene su skoro sve vrste pećinskih ukrasa. Pećina je do sada detaljno istražena u dužini od 2830 m, a za posetioce je uređeno oko 800 m.
Manastir Manasija ili Resava je naše sledeće odredište. Jedan je od najznačajnijih spomenika srpske srednjovekovne kulture i najznačajnija građevina koja pripada „Moravskoj školi“. Pripada Eparhiji braničevskoj Srpske pravoslavne crkve.Manastir Manasija je zadužbina despota Stefana Lazarevića počeo je da se zida 1407, a gradnja je okončana 1418. godine. Dosta se u to vreme razmišljalo o odbrani i zaštiti pa je ceo kompleks opasan velikim zidovima . To je bila moćna celina koja se sastojala od 11 kula, a od njih se isticala donžon kula, poznatija kao Despotova kula. Glavni objekat manastirskog kompleksa je crkva Svete Trojice koja prema svom prostornom sklopu i arhitektonskom rešenju spada među najlepše crkve moravskog stila. Iako je sačuvana tek trećina fresaka u manastiru, živopis Manasije spada u red najvećih dometa srednjovekovnog slikarstva. Pored arhitektonske vrednosti ima i kulturno-istorijski značaj, jer je u njoj radila Resavska prepisivačka škola.
Vaspitno-obrazovne ciljevi i zadaci su u potpunosti ostvareni. Učenici su upoznali prirodne lepote, kulturno, istorijsko i duhovno nasleđe naše zemnje čime se podstiče njihovo interesovanje za istraživanje i motivacija za učenje. Druženje na ekskurziji razvija socijalizaciju i solidarnost kod učenika.
Jadranka Lazarevski
